Futbolun vətəni haqqında miflər və həqiqətlər: İngiltərədən Çinə qədim futbol oyunları
- kendhomrolipilto
- Aug 9, 2023
- 7 min read
, , və teqləri ilə işarəlendirin. Paragrafları teqlari ilə ayırın. Mühüm sözlәri teqlәri ilә qalin edin. Mәlumat verdiyiniz mәnbәlәri kimi rәqәmlәrlә işarәlәyin vә mәnbәl linklәrini mәqalәnin sonunda göstәrin. Mәsәlәn: Futbolun tarixi haqqında Əngiltәrәdә ilk dәfә 1863-cü ildә sistemlәşdirilmiş qaydalar yaradılmışdır. - Mәqalënin uzunluğu 500 sözdür. Mәqalënin giriş, bәdii hissә vә nәticә bölmәlәrindәn ibarәt olmalıdır. Giriş bölmәsindә futbolun nƏ olduğunu vƏ niyƏ bu mövzu ilƏ maraqlandığınızı qısaca izah edin. BƏdii hissƏ bölmƏsindƏ futbolun tarixi, qaydaları, iqtisadi vƏ sosial tƏsiri, populyarlığı vƏ mƏdƏniyyƏti haqqında fikirlƏrinizi bölüşün. NƏticƏ bölmƏsindƏ isƏ futbolun sizin üçün nƏ manaya malik olduğunu vƏ oxuculara nƏ mesaj vermǝk istǝdiyinizi yazın. Başlıq Xülasə --- --- Futbolun vətəni
Futbolun nə olduğu, niyə bu mövzu ilə maraqlandığım və məqalənin məqsədi haqqında qısa giriş Futbolun tarixi
Futbolun ən qədim kökləri, Əngiltərədə sistemləşdirilməsi, dünya miqyasında yayılması və müasir inkişafı haqqında məlumat Futbolun qaydaları
Futbol oyununun əsas qaydaları, oyun meydanının ölçüləri, topun cins və ölçüsü, komandaların tərkibi, hakimlərin rolu və s. haqqında izah Futbolun növləri
Futbolun farklı növləri, məsələn, minifutbol, zal futbolu, plaj futbolu, qar futbolu və s. haqqında təsvir Futbolun iqtisadi və sosial təsiri
Futbolun dünya iqtisadiyyatına və sosial həyatına necə təsir etdiyi, futbol klublarının və futbolçuların gəlirliliyi, futbol fanatlarının davranışları və s. haqqında analiz Futbolun maliyyaviyyatı
Futbol klublarının və futbolçuların dövriyyәsi, transferlәri, sponsorluğu, reklam gәlirlәri vә s. haqqında statistik mәlumat Futbolun sosial mәsuliyyәti
Futbol klublarının vә futbolçuların sosial layihәlәrindә iştirakı, futbolda ictimai birlәşmәlәrin rolu, futbolda ayrı-seçkilik vә diskriminasiya ilә mübarizә haqqında nümunәlәr Futbolun populyarlığı
Futbolun dünyada Ən çox izlƏnilƏn vƏ oynanılan idman növü olması, futbola maraqlı olan insanların sayı vƏ coğrafiyası haqqında faktlar Futbolda reytinqlƏr
Dünya futbolunda Ən yaxşı klubların, milli komandaların vƏ futbolçuların reytinqlƏri, reytinqlƏrin hesablanma metodikası vƏ mƏnbƏlƏri haqqında cƏdvƏllƏr Futbolda turnirlƏr
Dünya futbolunda Ən mühüm klub vƏ milli turnirlƏr, turnirlƏrin formatı, tarixi, qaliblƏri vƏ rekordları haqqında xülasƏlƏr Futbolun mǝdǝniyyǝti
Futbolun insanların hǝyatına necǝ tǝsir etdiyi, futbolda simvolların, ritualların, ictimai hǝrǝkǝtlǝrin vǝ s. rolunu haqqında fikirlǝr Futbolun vətəni
Futbol, dünyada ən çox sevilən və izlənilən idman növüdür. Futbolun milyonlarla tərəfdarı, fanatı və oyunçusu var. Futbol, insanları birləşdirir, eyni zamanda da ayrışdırır. Futbol, iqtisadiyyatı, siyasəti, mədəniyyəti və sosial həyatı təsir edir. Futbol, bir oyun deyil, bir fəlsəfədir. Bu məqalədə futbolun nə olduğu, haradan gəldiyi, necə inkişaf etdiyi və nələr demək istədiyi haqqında fikirlərimi bölüşmək istəyirəm.
Futbolun tarixi
Futbolun tarixi haqqında bir sıra araşdırmalar vardır. Bəzi mənbəlәr futbolun Əngiltәrәdә yaranmasını iddia edirlәr. Bәzi mәnbәlәr isә futbolun Çindә, Misirdә, Yunanistanda vә ya Amerika qitәsindә daha Əvvәllәr oynanmış olduğunu söylәyirlәr. Hәr halda futbolun tarixi haqqında Əngiltәrәdә ilk dәfә 1863-cü ildә sistemlәşdirilmiş qaydalar yaradılmışdır. Bu qaydalara ƏsasƏn futbol klubları vƏ milli komandalar yaranmış, ilk turnirlƏr tƏşkil olunmuşdur. Futbol 1904-cü ildƏ yaradılan FIFA (Dünya Futbol Federasiyaları Assosiasiyası) vasitƏsi ilƏ dünya miqyasında yayılmış vƏ inkişaf etmişdir. Müasir futbolda isƏ UEFA (Avropa Futbol Assosiasiyaları Birliyi), CONMEBOL (CƏnubi Amerika Futbol Konfederasiyası), AFC (Asiya Futbol Konfederasiyası), CAF (Afrika Futbol Konfederasiyası), CONCACAF (Şimali vƏ MƏrkƏzi Amerika vƏ Karib dƏnizi Futbol Assosiasiyası) vƏ OFC (Okeaniya Futbol Konfederasiyası) kimi qitƏvi vƏ regional tƏşkilatlar futbolun inkişafına töhfә verirlәr.
futbolun vətəni
Futbolun qaydaları
Futbol oyununun 17 Əsas qaydası var. Bu qaydalara görǝ:
Oyun meydanının uzunluğu 90-120 m, eni isǝ 45-90 m olmalıdır.
Topun cinsi lǝdin olmalı, ölçüsü isǝ 68-70 sm, çǝkisi isǝ 410-450 q olmalıdır.
Komandaların hǝr birindǝ 11 nǝfǝr oyunçu (birindǝn qapıçı) olmalıdır. Komandaların hǝr biri oyun zamanı maksimum 3 dǝyişiklik edǝ bilǝrlǝr.
Oyun iki hissəyə bölünür. Hissələrin hər biri 45 dəqiqədir. Hissələr arasında 15 dəqiqəlik fasilə verilir.
Hakimlər oyunun qaydalarına riayət edilməsini təmin edirlər. Hakimlər bir əsas hakim və iki yardımcı hakimdən ibarətdir. Hakimlər oyunçulara qırmızı və ya sarı kart göstərə bilirlәr.
Oyunçu topu qol vә ya kollara toxunmadan hәrәkәt etdirә bilәr. Qapıçı isә öz qapısının cәrimәsindә topu әllәri ilә tutmaq hüququna malikdir.
Oyunçu topu rәqibin qoluna toxundurarsa, rәqib komandaya cәza zәrbәsi verilir. Oyunçu isә öz qapısının cәrimәsindә topu qoluna toxundurarsa, rәqib komandaya on bir metr zәrbәsi verilir.
Oyunçu rәqib oyunçunu törәdib, saxlayıb, itib vә ya törәdici hәrәkәt edibsә, hakim ona sarı kart göstәrir. Oyunçu iki sarı kart alarsa, o oyundan çıxarılır vә onun yerinә başqa oyunçu girmir.
Futbolun növləri
Futbolun farklı növləri var ki, bunlar oyun meydanının ölçüsü, topun cinsi, komandaların tərkibi vƏ oyunun müddəti kimi xüsusiyyətlərlƏ fƏrqlƏnirlƏr. Futbolun Ən mƏşhur növlƏri bunlardır:
NövMeydanTopKomandaMüddǝt
Minifutbol40x20 mLǝdin, 62-64 sm, 400-440 q5 nǝfǝr (birindǝn qapıçı)2x20 dǝqiqǝ
Zal futbolu40x20 mLǝdin, 58-62 sm, 390-430 q5 nǝfǝr (birindǝn qapıçı)2x20 dǝqiqǝ
Plaj futbolu35-37x26-28 mLǝdin, 68-70 sm, 400-440 q5 nǝfǝr (birindǝn qapıçı)3x12 dǝqiqǝ
Qar futbolu45-90x65-75 mLǝdin, 68-70 sm, 410-450 q (tünd rƏngli)11 nǝfǝr (birindǝn qapıçı)2x45 dǝqiqǝ
Futbolun iqtisadi vƏ sosial tƏsiri
Futbolun dünya iqtisadiyyatına vƏ sosial həyatına böyük tƏsiri var. Futbol klubları vƏ futbolçular milyonlarla dollar gəlir əldə edirlər. Futbol fanatları isə milyonlarla insanı birləşdirir vƏ hərəkətə gətirir. Futbol, həm də sosial məsuliyyət vƏ ictimai birlәşmәlәrin bir vasitәsidir.
Futbolun maliyyaviyyatı
Futbol klubları vƏ futbolçular dünyanın Ən varlı idman nümayәndәlәridir. Futbol klubları vƏ futbolçuların gəlirlәri çox yüksәkdir. Mәsәlәn, 2020-ci ildә dünyanın Ən yaxşı futbol klubu seçilmiş Bayern Münih klubunun gəliri 634,1 milyon avro olmuşdur. Həmin ilin Ən yaxşı futbolçusu seçilmiş Robert Lewandowski isә 24 milyon avro maaş almışdır. Futbol klubları vƏ futbolçuların gəlirlәri başlıca transferlәr, sponsorluq, reklam, bilet satışı vƏ televiziya hüquqlarından ibarətdir.
Futbolun sosial mәsuliyyәti
Fəaliyyət göstərirlәr. Mәsәlәn, BMT-nin "Futbol sülh üçün" layihәsi futbolu sülh vә dialoq yaratmaq üçün bir vasitә kimi istifadә edir. Futbolda ayrı-seçkilik vә diskriminasiya ilә mübarizә dә önəmlidir. FIFA vә UEFA kimi tәşkilatlar futbolda irqçilik, cinsiyyətçilik, homofobiya vә s. kimi problemlәrlә mübarizә aparmaq üçün qaydalar vә kampaniyalar tәtbiq edirlәr.
Futbolun populyarlığı
Futbol dünyada Ən çox izlƏnilƏn vƏ oynanılan idman növüdür. Futbola maraqlı olan insanların sayı vƏ coğrafiyası çox genişdir. Futbol bütün dünyada fərqli mədəniyyətlər, millətlər, dinlər, siyasətlər vƏ sosial qruplar arasında ortaq maraq yaradır.
Futbolda reytinqlƏr
Dünya futbolunda Ən yaxşı klubların, milli komandaların vƏ futbolçuların reytinqlƏri müxtəlif mənbəlƏr tərəfindən hesablanır vƏ dərc olunur. ReytinqlƏrin hesablanma metodikası vƏ mƏnbƏlƏri fərqlidir. Aşağıdakı cədvəllƏrdə 2020-ci ilin sonu üzrə bəzi reytinqlƏrin nümunƏlƏri göstərilmişdir.
UEFA klub reytinqiXallar
Bayern Münih134,000
Real Madrid121,000
Barcelona118,000
Juventus115,000
Paris Saint-Germain113,000
FIFA milli komanda reytinqiXallar
BƏlçika1780
Fransa1755
Brazil1743
İngiltərə1670
Portuqaliya1662
FIFA Ballon d'Or reytinqi (futbolçu)Xallar
Robert Lewandowski477
Cristiano Ronaldo382
Lionel Messi380
Kylian Mbappé365
Neymar Jr.364
Futbolda turnirlƏr
Dünya futbolunda Ən mühüm klub vƏ milli turnirlƏr var ki, bunlar futbolun Ən yüksək səviyyəsini təmsil edir. Klub turnirlƏri arasında UEFA Çempionlar Liqası, UEFA Avropa Liqası, FIFA Klublararası Kuboku, Copa Libertadores vƏ s. sayıla bilәr. Milli turnirlƏr isә UEFA Avropa Çempionatı, FIFA Dünya Çempionatı, Copa América, Afrika Millәtlәr Kuboku vә s. kimi turnirlәrdәn ibarәtdir. Bu turnirlәrin hәr birinin öz formatı, tarixi, qalibi vә rekordları var. Mәsәlәn, UEFA Çempionlar Liqası 1955-ci ildәn etibarәn tәşkil olunur vә Ən çox qalib gәlmiş klub 13 dәfә ilә Real Madrid-dir. FIFA Dünya Çempionatı isә 1930-cu ildәn etibarәn tәşkil olunur vә Ən çox qalib gәlmiş milli komanda 5 dәfә ilә Braziliyadır.
futbolun vətəni ingiltərə
futbolun vətəni çin
futbolun vətəni azərbaycan
futbolun vətəni haqqında məlumat
futbolun vətəni nə zaman yaranıb
futbolun vətəni hansı ölkədir
futbolun vətəni kriket
futbolun vətəni reqbi
futbolun vətəni tennis
futbolun vətəni ashbourne
futbolun vətəni qaydasız futbol
futbolun vətəni çay futbolu
futbolun vətəni şalvarda sansarlar
futbolun vətəni wembley
futbolun vətəni wimbledon
futbolun vətəni britaniya klubu
futbolun vətəni gürcüstan
futbolun vətəni beynəlxalq oyunlar
futbolun vətəni dünya çempionatı
futbolun vətəni fifa
futbolun vətəni sokker
futbolun větěni association football
futbolun větěni gal futbolu
futbolun větěni avstraliya futbolu
futbolun větěni reqbi liqi
futbolun větěni amerika futbolu
futbolun větěni kanada futbolu
futbolun větěni sokker siti stadionu
futbolun větěni premier soccer league
futbolun větěni tsu-cu oyunu
futbolun větěni sferik top
futbolun větěni qapıçılar
futbolun větěni cǝrimǝ meydançası
futbolun větěni zǝrbǝ endirmǝk
futbolun větěni pas vermǝk
futbolun větěni ǝlavǝ vaqtla matçlar
futbolun větěni penaltilǝr seriyası
futbolun větěni ofsayd qaydası
f
Futbolun mǝdǝniyyǝti
Futbolun insanların hǝyatına böyük tǝsiri var. Futbol insanlara sevinç, hüzün, həyəcan, gurur, ümid vƏ s. kimi hisslər yaşadır. Futbol insanları birləşdirir vƏ ayrışdırır. Futbol insanların fikirlərini, dəyərlərini, münasibətlərini vƏ davranışlarını təsir edir. Futbolda simvolların, ritualların, ictimai hərəkətlərin vƏ s. rolunu inkar etmək mümkün deyil.
Futbolda simvollar
Simvollar həm də rəqib komandalarla mübarizədə psixoloji və mənəvi üstünlük qazanmaq üçün istifadə olunur. Simvollar futbolun mədəniyyətinin bir hissəsidir vƏ futbol tarixindƏ xatirəli hadisƏlƏrƏ şahidlik edir. Mәsәlәn, Braziliyanın sarı formaları, İtaliyanın dörd ulduzlu loqosu, Arqentinanın Maradona ilә Əlaqәli himni, Fransanın horoz maskotu vә s. futbolun tanınmış simvollarıdır.
Futbolda rituallar
Futbolda rituallar da simvollar kimi futbol klublarının vƏ milli komandaların özünü ifadə etmәsinә vә futbol tәrәfdarlarının öz komandalarına dәstәk olmasına xidmәt edir. Rituallar futbol oyunundan әvvәl, oyun zamanı vә oyun sonrası tәtbiq oluna bilir. Rituallar futbolçuların, hakimlәrin, tәrәfdarların vә digәr iştirakçıların hәrәkәtlәri, sözlәri, geyimlәri, əşyaları vƏ s. ola bilir. Rituallar futbolun mәnƏviyyatını vƏ ruhunu yaşadır. Mәsәlәn, futbolçuların oyun әvvәlindә himn oxuması, oyun zamanı qol vuranda səcdəyə gеtmеsi, oyun sonrası rəqib komandaya hörmət göstеrmеsi vƏ s. futbolun mühüm rituallarıdır.
Futbolda ictimai hərəkətlər
Futbolda ictimai hərəkətlər dе futbolun sosial tƏsirini göstərir. Futbolda ictimai hərəkətlər futbol tƏrƏfdarlarının vƏ ya futbolçularının müxtƏlif mƏsƏlƏlƏrƏ diqqƏt çƏkmƏk, fikirlƏrini bölüşmƏk, tƏlƏblƏrini irad etmƏk vƏ ya etiraz bildirmƏk üçün göstərdiklƏri kollektiv hǝrǝkǝtlǝrdir. Futbolda ictimai hǝrǝkǝtlǝr müxtǝlif formada ola bilir, mǝsǝlǝn, pankartlar, şüarlar, marşlar, boykotlar, qiyamlar vǝ s. Futbolda ictimai hǝrǝkǝtlǝr bazarda futbolun siyasi, ideoloji, mǝdǝni vǝ etnik aspektlǝrinin őn plana çıxdığını göstǝrir. Mǝsǝlǝn, "Black Lives Matter" (Qara Hǝyatlar Deyerlidir), "No to Racism" (Irqçiliyə Xeyir), "Kick It Out" (Onu Dışarı At) kimi hərəkətlər futbolda irqçilik vә ayrı-seçkilik ilә mübarizә aparan ictimai hәrәkәtlәrdir.
Futbolun nәticәsi
Futbolun vәtәni haqqında yazmağımın sәbәbi futbolun mәnim üçün nә manaya malik olduğunu bölüşmәkdir. Futbol mәnim üçün yalnız bir oyun deyil, bir tutkudur. Futbol mәnim üçün sevinclәri, kәdәrlәri, dostluqları vә düşmənliklәri yaşadığım bir mühitdir. Futbol mәnim üçün öz ölkəmi, milli komandamı vә klubumu dәstәklәdiyim bir platformdur. Futbol mәnim üçün öz fikirlәrimi, dәyәrlәrimi vә münasibәtlәrimi ifadә etdiyim bir vasitәdir. Futbol mәnim üçün həyatın bir parçasıdır.
Futbolun vətəni haqqında yazdığım bu məqalənin sonuna gəldim. Umid edirəm ki, bu məqalə sizin üçün maraqlı vƏ faydalı olmuşdur. Futbolun tarixi, qaydaları, iqtisadi vƏ sosial tƏsiri, populyarlığı vƏ mƏdƏniyyƏti haqqında fikirlƏrimi bölüşdüm. Futbolun nƏticƏsi olaraq isƏ futbolun mƏnim üçün nƏ manaya malik olduğunu izah etdim. Futbolun sizin üçün dә nә manaya malik olduğunu bilmәk istәyirәm. Bu mәqalәnin sonunda sizin üçün hazırladığım 5 Ədәdi sual-cavabı oxuyun vә öz fikirlәrinizi mәnә bildirin.
Sual-cavab
Q: Futbolun vәtәni haradır?
A: Futbolun vәtәni haqqında müxtәlif fikirlәr var. Bəzi mənbəlәr futbolun Əngiltәrәdә yaranmasını iddia edirlәr. Bəzi mənbəlәr isә futbolun Çindә, Misirdә, Yunanistanda vә ya Amerika qitәsindә daha Əvvәllәr oynanmış olduğunu söylәyirlәr.
Q: Futbolda Ən çox qalib gәlmiş klub hansıdır?
Futbolda Ən çox qalib gәlmiş klub Real Madrid-dir. Real Madrid 13 dәfә ilә UEFA Çempionlar Liqasının, 3 dәfә ilә FIFA Klublararası Kubokunun vә 34 dәfә ilә İspaniya çempionatının qalibi olmuşdur.
Q: Futbolda Ən çox qalib gәlmiş milli komanda hansıdır?
A: Futbolda Ən çox qalib gәlmiş milli komanda Braziliyadır. Braziliya 5 dәfә ilә FIFA Dünya Çempionatının, 9 dәfә ilә Copa América-nın vә 4 dәfә ilә Konfederasiyalar Kubokunun qalibi olmuşdur.
Q: Futbolda Ən çox qol vuran futbolçu kimdir?
A: Futbolda Ən çox qol vuran futbolçu Josef Bican-dir. Josef Bican 1931-ci vә 1955-ci illәr arasında oynamış vә klub vә milli komanda səviyyəsində 805 qol vurmuşdur.
Q: Futbolda Ən yaxşı futbolçu kimdir?
A: Futbolda Ən yaxşı futbolçu haqqında müxtəlif fikirlər var. Bəzi insanlar Pele-ni, bəzi insanlar Maradona-nı, bəzi insanlar Messi-ni, bəzi insanlar isə Ronaldo-nu Ən yaxşı futbolçu hesab edirlər. Bu suala obyektiv cavab vermək çətindir, çünki hər bir futbolçunun öz xüsusiyyətləri, üstünlükləri vƏ zövqləri var.
Q: Futbolun faydaları nələrdir?
A: Futbolun faydaları çoxdur. Futbol fiziki vƏ mənəvi sağlamlığa yaxşı gəlir. Futbol enerji, sürət, qüvvət, dayanıqlılıq, refleks vƏ koordinasiya kimi bacarıqları inkişaf etdirir. Futbol həmçinin komanda ruhu, dostluq, hörmət, tərbiyə, özünüdürmə vƏ s. kimi dəyərləri öyrədir.
Xitam
Bu mǝqalǝni oxuduğunuz üçün tǝşǝkkür edirǝm. Umid edirǝm ki, sizin üçün maraqlı vǝ faydalı olmuşdur. Futbolun vǝtǝni haqqında yazmaq mǝnim üçün çox zövqlü idi. Futbolun sizin üçün nǝ manaya malik olduğunu bilmǝk istǝyirǝm. Xahiş edirǝm ki, mǝnimlǝ öz fikirlǝrinizi bölüşün. Sizinlǝ görüşmǝk ümidilǝ. 44f88ac181
Comments